कल्याणचा खजिना लूट (पोवाडा) - शाहीर पां.द.खाडिलकर

शपथ घेतली जिवराजानं राज्य हिंदवी करण्याची ।
जिवाभावाचे मित्र जमविले केली तयारी युद्धाची ॥
कंक येसाजी बाजी फसलकर जिवाजी शूर हि माणकोजी ।
इंगळ्या सुभानजी वीर हिरोजी पिलाजी नेता तानाजी ॥
कैक असे हे मित्र जमविले झाली तयारी लढण्याची ॥जी॥
चाल
तोरणा गड जिंकून आरंभ केला ॥
स्वराज्याचे तोरण बांधलं तोरणा किल्ल्याला ॥
असा व्याप वाढतच गेला । पण पैसा कुठून आणायचा कार्याला ।
तेव्हां शत्रूची लूट करण्याचा बेत तो केला ॥
कल्याणचा खजिना चालला होता विजापूरला ।
तो खजिना आला बोरघाटाला । मावळ्यांनीं लुटून फस्त केला ।
सारा पैसा नेला पुण्याला । अन् इकडे कल्याणवर जोराचा हल्ला चढविला ।
आबाजी सोनदेवानं जोराचा हल्ला केला ।
अन् कल्याणचा सुभा मराठयांनीं आणला हाताला ॥
कैद केलं सुभेदाराला । कैद केलं त्याच्या सुनेला ।
सारी वार्ता कळली शिवाजीला । तंवा राजा कल्याणला गेला ।
अन् मोठा दरबार त्यानं भरविला । बक्षिस, वस्त्रं नजराणे दिले कितिकाला ।
आबाजी सोनदेव बोलला शिवाजी राजाला ॥
"महाराज, लूट ही आणली आपल्या चरणाला ।
पण त्या लुटींत अशी एक वस्तू सांपडली आहे कीं
तशी कुणी कधिं नसेल पाहिली या काळा" ।
असं म्हणून बोलती चालती नार आणली सदरेला ॥१॥
लावणी
पाहुनी रुप तिचं सुंदर । लाजला हृदयीं रतीचा वर ।
इंदिरा आली भूवर । मनोहर नार ॥ खरी ॥ जी ॥
वेचुनी तिळ तिळ जगिं सुंदर । घडविलं रुप तिचं मनोहर ।
जणुं मदनानं खंजीर । केला तय्यार ॥ खरा ॥ जी ॥
पोवाडा चाल
रुप पाहुनी चकित झाला दैवि गुणांचा तो पुतळा ।
सात्त्विकतेचे भाव उमटले बोलू लागला तरुणीला ॥जी॥
"आईसारख्या तुम्ही मजला बाई सांगतों तुम्हांला ।
भिऊं नका तुम्ही जावें येथून त्रास न कसला जीवाला" ॥
चाल
शिपायांच्याकडं मग वळून शिवबा बोलला ॥
"ऐकावे बोल मोलाचे आतां या वेळां ॥
कटाव
स्त्री दुसर्यामची आपली माता । विचार हा आणावा चित्ता ।
कराल कोणी विटंबनेला । तर कडेलोटाची शिक्षा त्याला ।
हात तोडुनी, डोळे काढुनी, गर्दन उडवू, निश्चय झाला ॥
चाल
कोण स्त्री जर हातीं लागली करा तिचा तुम्ही सत्कार ।
सन्मानाने तिला वागवा तरीच तुम्ही झुंजार ॥
आज्ञा माझी कडक अशी ही कळवा सगळ्या लोकांला ।
या आज्ञेच्या मर्यादेंतुन राजा ही नाहीं सुटला" ॥
असं म्हणून मानानं पाठविलं मग तिला ॥२॥
मौलाना, सुनेसह गेला विजापूरला ।
अन् अहमद दरबारांत गेला आणि लागला सांगायला लोकांला ।
शिवाजीनं पुंडावा केला । त्याला धरुन आणिल असा कोण आहे बोला ? ।
शिवाजीला धरणं हें कार्य बिकट वाटतं मला ॥
चाल
घालूनिया घेर धरलं या सुभेदारा । तुमच्या ।
बोरघाटीं तो खजिना झुंजुनिया दूर नेला ।
मारुनिया ठार सारा दूर पळविला । खजिना ।
सून माझी फार प्यारी । दूर गेले घेऊनिया ।
शिवा लेकिन बहोत अच्छा । सोडलं आम्हां दोघां ।
येत केव्हां जात केव्हां ठावं नाहीं हें कुणाला ।
लढनेवाला है मराठा । नाश हा झाला समजा ।
सभा झाली बरखास्त गेले सारे निघून त्या वेळा ॥
असा पाहिला विजय मोठा मिळविला ।
शिवाजीचे नांव हो झाले चारी बाजूला ॥३॥