Tuesday, December 15, 2009

शिवराज्याभिषेक (पोवाडा) – शाहीर प्रल्हादराय जामखेडकर

शके पंधराशे शाहाण्णव सालीं, सुवेळा आली,
हिंदभू आलीं, तिलक शोभतो शिवराय खास,
पटाईत योद्धा महाराष्ट्रात, प्रल्हादराय नित्य दंग कवनांत ॥ध्रु०॥
चौक १
शिवराज राजकारणी, महाधोरणी, उडी घे रणीं,
करुनिया शत्रूंचा संहार, स्थापिलें राज्य महाराष्ट्रांत,
हिंदूचा वाली जन्मला ख्यात ॥
आकस्मात आली कल्पना, सुचेना मना, एक भावना,
शत्रूवरी पूर्ण कराया मात, राज्याभिषेक व्हावा आपणांस,
मान सन्मान सर्व जगतांत ॥
भले भले विद्वान आले, रण माजले, शेतकरी भले,
यांना कोठला राज्याधिकार, पुंड पाळेगार सारे ठरणार,
क्षत्रिया खरा खरा अधिकार ॥
गागाभट्ट काशी क्षेत्रीचे, विद्वान पट्टीचे, नाही लेचेपेचे,
षड्‌शास्त्रे तीं त्यांचे मुखांत, वेदशास्त्रांचा मोठा हव्यास,
न्यायनीतीत पूर्ण निष्णात ॥
चाल
गागाभट्ट आले पाहून, त्यांचा तो केला सन्मान ॥
शास्त्राधार सर्व पाहून, शास्त्रीजी बोले झटकन ॥
मराठयांस नाहीं अधिकार, छत्र हें शिरीं धरण्यास ॥
शास्त्रीजी देती वचन, मूळ मी तुमचे शोधीन ॥
चाल
आटोकाट यत्नद तो केला त्यानं त्या वेळा ॥
शिसोदे कूळभूषण सूर्यवंशाला ॥
जन्मला शिवभूपाल याच वंशाला ॥
राज्याभिषेक करण्याचा बेत त्यांनीं ठरविला ॥
ज्येष्ठ शुद्ध त्रयोदशी शनिवार दिवस नेमिला ॥
काय वर्णूं भाग्य रायाचे धन्य सुवेळा ॥
हरकली जिजाई मोद मनीं मावेना ॥
पुत्र हा गुंडा नाचतो त्याच्या कीर्तीचा झेंडा ॥
गो-ब्राह्मण-पालक वंद्य देवदेवता ॥
चाल
शिवाजीनें तीं वस्त्रें चढविलीं स्वच्छ पांढरीं त्या वेळा ।
पुष्पमालाहि गळ्यामधे शुभ्र-अलंकार ते नाना ॥
सोन्याचा चौरंग करविला, कलशहि केला सोन्याचा ।
त्यावरी राजा-राणी बसले मागें संभाजी तो साचा ॥
अभिषेक होता, सर्जा चालला त्याच वेळेला सदरेला ।
सदर सजविली नाना प्रकारें तेंच सांगतों तुम्हांला ॥
चाल
भिंतीवरी चित्रें काढलीं हातीं आटोकाट,
वृक्षछाया घनदाट, काय वर्णावा थाट,
भरजरी छत शोभेला, शोभेला हो मोत्याच्या झालरी लोंबल्या ॥
डवणा, पाचू, मर्वा कुंडया होत्या लई दाट,
काश्मीरी गुलाब दाट, सुवास येतो घमघमाट,
पानविडे जागजागेला, जागेला हो गालिचे सर्व जमिनीला ॥
सुवर्णाचें तक्त केलें त्यानें मजेदार, बत्तीस मण त्याचा भार,
रत्नेंा जडलीं अनिवार, माणिक मोतीं पाचू चमकती,
चमकती हो आकाशीं तारे जणूं अती ॥
रत्नीजडित सिंहासन त्या खांब आठ, छत्रचामर अफाट,
धार्मिक सारा थाट, व्याघ्रांबर त्यांत बसण्याला,
बसतांना हो आर्यांचा आचार आचरिला ॥
मृत्युलोकीं आला काय इंद्रदरबार, अष्ट प्रधान बाणेदार,
रणमस्त सरदार, इंद्रास शोभे देवगुरु हो तसा शिवाजीस भट गुरु ॥
सिंहासनीं बसविला शिव भूपाल, पुष्पवृष्टीची धमाल, केली सार्यां नीं
कमाल, पंचार्ती आली आर्तीला, आर्तीला हो वेद घोष त्याचे जोडीला ॥
वाद्यांचा गजर झाला सारा दणदणाट, तोफा सुटती आफाट, भयंकर गडगडाट,
क्षणो क्षणीं आवाज दणक्यांत, दणक्यानं हो किल्ल्यावरनं तोफा सुटतात ॥
भरी जरी राजमुगुट घेऊन हातांत, मध्यभागीं तो मध्यांत,
मोत्याचा तुरा त्यांत, गागाभट्ट चाले डौलानं, डौलानं हो शिवाजीचे मस्तकीं ठेवीत ॥
छत्रपति गर्जति लोक वारंवार (श्री छत्रपति शिवाजी महाराज की जय), केला त्यांनीं जयजयकार,
वंदितो दरबार, दुमदुमे अवघी मेदिनी, मेदिनी हो तशी धन्य शिवजननी ॥
नाना वस्त्रें अलंकार दिले त्यानें दान, ज्याचा त्याचा ठेवून मान,
केला योग्य तो सन्मान, लाखों होन दिले विप्रांना, विप्रांना हो तसे दिले गोरगरिबांना ॥
पन्नास हजार विप्र आला होता आटोकाट पन्नास हजार इतर जात, भिक्षेकरी वेगळा त्यांत,
लाखावर लोक पंगतीला, पंगतीला हो होते दोन्ही वेळ जेवण्याला ॥
हत्तीवर अंबारी राजा झाला स्वार, मागेंपुढें घोडेस्वार, ललकारी चोपदार,
जरीपटका होता आघाडीला, आघाडीला हो तसा भगवा झेंडा जोडीला ॥
स्वारी चाले रस्त्यानं मंगलप्रभात, नारी होत्या त्या दारांत,
ओवाळीती आनंदांत, आनंद मावेना हृदयांत, हृदयांत हो आनंद सर्व जनतेंत ॥
चाल : मिळवणी
शिवसिंह झाला भूपाल । राज्य स्थापिल ।
बंड मोडिलं । यवनावर केली पूर्णपणे मात ।
गो-ब्राह्मण-पालक ख्यात । प्रल्हादराय नित्य दंग कवनांत ॥

No comments:

Post a Comment